Program

Jest ona dla organizmu człowieka substancją bardzo ważną, ponieważ odpowiada za unieszkodliwianie wolnych rodników tlenowych. Ich nadmiar przyspiesza zachodzenie procesów starzenia się organizmu. Witamina ta wpływa też na działanie układu immunologicznego oraz wzmacnia skórę, przyczyniając się do wzmagania produkcji kolagenu, który jest substancją nadającą skórze elastyczność. Ma ona także znaczenie dla działania ludzkiego mózgu oraz przesyłania impulsów nerwowych. Zostało również udowodnione, że jest skutecznym sprzymierzeńcem człowieka w profilaktyce nowotworowej. Jej niedobór powoduje krwawienie z dziąseł, zwiększoną skłonności do tworzenia się podskórnych wybroczyn (sińców), problemy z zabliźnianiem ran, obrzęki i bóle stawów. W przypadkach ciężkiego niedoboru może wystąpić szkorbutem. Nie znane są skutki nadmiernego jej dostarczania do organizmu. Są też ludzie, którzy uważają, że wit. C jest panaceum na wszystkie dolegliwości. L. C. Pauling, amerykański chemik, który otrzymał Nagrodę Nobla, jest inicjatorem akcji promującej spożywanie dziennie 1 g tej witaminy. Sam dawał ponoć przykład, zażywając nawet 10 g tej substancji dziennie. Okazało się później, że nie całkiem miał rację. Bo jednak co za dużo, to nie zdrowo

Acerola
Królowa wśród najlepszych źródeł kwasu askorbinowego – ma aż 1600 mg witaminy C w 100 g. Acerola, inaczej malpigia granatolistna, jest rośliną występującą naturalnie w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej.
Ma aż czterdzieści razy więcej witaminy C od cytrusów. Jej owoce mają orzeźwiający smak – można jeść je na surowo, przetworzyć na sok albo dżem. Obliczono, że mała szklanka soku z tej rośliny zawiera tyle samo witaminy C co… 14 litrów soku pomarańczowego.


Witamina K w organizmie jest na tyle ważna, że bez niej wystąpiłby krwotok. Bierze udział w syntezie białka, co zapobiega wypływaniu krwi z uszkodzonych naczyń krwionośnych oraz wspomaga tworzenie skrzepu na powierzchni rany, który staje się naturalnym płaszczem chroniącym przed drobnoustrojami.



Witamina E jest głównym antyoksydantem który chroni komórki przed utleniaczami. Bierze udział w dostarczaniu składników odżywczych do komórek. Wzmacnia ścianę naczyń krwionośnych oraz chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem. Wykorzystywana jest też do leczenia męskiej bezpłodności, zaburzeń mięśniowych, miażdżycy oraz chorób serca. Dym tytoniowy. sprzyja degradacji witaminy E. Zapotrzebowanie człowieka wynosi 8–13 mg na dobę. Witamina E występuje powszechnie, praktycznie nie spotykamy się z jej niedoborem. Jednakże awitaminoza może powodować: rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji, zaburzenia funkcjonowania i osłabienie mięśni szkieletowych, rogowacenie i wczesne starzenie się skóry, gorsze gojenie się ran, pogorszenie wzroku, niedokrwistość, bezpłodność, zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Występuje w olejach roślinnych (sojowym, kukurydzianych, słonecznikowym, z orzechów), migdałach, margarynie, jajach, marchewkach, orzechach, kiełkach pszenicy, mące pełnoziarnistej, mleku, brukselce i innych zielonolistnych warzywach.



Źródło witaminy D
W optymalnych warunkach wystarczy już dziesięć minut codziennego przebywania na słońcu podczas lata, aby organizm wytworzył ilość witaminy wystarczającą na okres całego roku. Jednak należy wziąć pod uwagę fakt, że wraz z wiekiem zdolność organizmu do produkcji witaminy D słabnie, a zanieczyszczenia środowiska również osłabiają właściwe oddziaływanie promieni słonecznych. Ponadto dzieci mają większe zapotrzebowanie na witaminę D3 niż dorośli.
Funkcja witaminy D
Wszystkie witaminy są niezwykle ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, ponieważ regulują procesy fizjologiczne. Witamina D odpowiada za gospodarkę wapniem i fosforem. Pobudza ona wchłanianie tych pierwiastków do krwi i jednocześnie zapobiega ich nadmiernemu wydalaniu z moczem. Szczególnie ważna jest więc w okresie rozwoju dzieci, kiedy ich kości rosną - wapń i fosfor są przecież podstawowym budulcem szkieletu!. Również u dorosłych witamina D wpływa na prawidłowy stan kości (np. gęstość) i uzębienia.
Wapń odgrywa również inną rolę w naszym organizmie, dlatego jest potrzebny nie tylko w szkielecie, ale także w tkance nerwowej i mięśniowej. Pierwiastek ten bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych oraz skurczu mięśni - również mięśnia sercowego!
To jeszcze nie wszystkie funkcje witaminy D. Łagodzi ona stany zapalne, szczególnie skóry. Reguluje poziom cukru we krwi przez kontrolę wydzielania insuliny. Stymuluje komórki szpiku do produkcji monocytów - komórek obronnych o zdolnościach żernych. Zapobiega niektórym zmianom nowotworowym, takim jak tak prostaty, rak piersi czy rak okrężnicy.



Witamina A została odkryta jako jedna z pierwszych, dlatego oznaczono ją początkową literą alfabetu. Podstawowy objaw niedoboru tej witaminy to kurza ślepota, która objawia się pogorszeniem wzroku o zmierzchu. Chorobę tę znano już od starożytności. Wtedy to ludzie odkryli, że gotowana wątroba pomaga leczyć ten objaw. Ale dopiero początek 20.wieku przyniósł wyjaśnienie związku między odżywianiem a osłabieniem wzroku o zmierzchu. Hopkins, W. Stepp i M. Davis stworzyli opracowania, w których udowodnili, że w mleku, maśle i żółtkach jaj znajduje się substancja rozpuszczalna w tłuszczach, która jest niezbędna przy wzroście zwierząt doświadczalnych. Czynnik ten nazwano w1915 roku rozpuszczalnym w tłuszczach czynnikiem A. Od tamtej pory zbadano jeszcze wiele innych zjawisk, dzięki którym stopniowo odkryto witaminę A.
Źródła występowania witaminy A
Podstawowe źródło witaminy A stanowią produkty pochodzące od zwierząt. Oczywiście dostarczają jej też organizmowi w dużych ilościach produkty roślinne, zawierające prowitaminę A, czyli karoteny. Nie jest jednak możliwe pokrycie zapotrzebowania organizmu na tę witaminę tylko i wyłącznie roślinami. Gotowa postać witaminy A powinna wynosić przynajmniej 20% ogólnego spożycia, co oznacza, że konieczne jest dostarczanie jej produktami pochodzenia zwierzęcego (ryby, mięso, szczególnie wątróbka, mleko i produkty mleczne, tłuszcze i jaja, szczególnie ich żółtka). Osobom, które nie jadają lub nie lubią mięsa, są wegetarianami i zrezygnowały zjedzenia mięsa oraz wędlin, zaleca się włączenie do diety, poza produktami roślinnymi, również ryb, jaj i mleka wraz z jego przetworami. Najlepsze źródło witaminy A stanowi tran, czyli olej znajdujący się w wątrobie ryb oraz innych zwierząt morskich. Typowe czynności kulinarne niszczą ok.10% witaminy A,ale już gotowanie potraw lub ich smażenie bez przykrycia powoduje bardzo duże straty, które można znacznie ograniczyć przykrywając naczynie podczas wykonywania tych czynności.
Niedobór witaminy A
Najczęstszym i najłatwiejszym do zaobserwowania objawem jest kurza ślepota, która oznacza niedowidzenie w słabo oświetlonej przestrzeni. Możemy łatwo sprawdzić, czy cierpimy na ten objaw. W tym celu trzeba opuścić jasne pomieszczenie, przejść do ciemnego, po czym sprawdzić, ile czasu nasz wzrok przyzwyczaja się do nowych warunków widzenia. Jeśli trwa tylko kilka sekund, oznacza to,że poziom witaminy A jest prawidłowy. Okres dłuższy niż 8 sekund wskazuje, że mamy za mało witaminy A. Gdy czas ten wynosi kilkanaście sekund, powinno się udać po poradę do lekarza.


Copyright by Jerzy Wilczyński